Balta Gitti, Niyet Kaldı: Sıfır Karbonla Doğayı Katletmek
Balta Gitti, Niyet Kaldı: Sıfır Karbonla Doğayı Katletmek
1. GİRİŞ – DÖNÜŞMEYEN ZİHİNLER, DEĞİŞEN ARAÇLAR
Bir zamanlar insanlar baltalarla ormanları kesiyordu. Ağacın canına kastederken elleri kirleniyordu, kalpleri de... Şi
mdi ise eller temiz: parmaklar ekranlara dokunuyor, komutlar yapay zekaya veriliyor, enerji temiz ama niyet aynı.
Doğa yine ölüyor. Yalnızca öldürme biçimimiz değişti.
Teknoloji ilerliyor, karbon sıfırlanıyor, yeşil enerji çoğalıyor. Ama insanın doğaya bakışı değişmediği sürece, yıkım yalnızca şekil değiştirerek devam edecek. Baltanın yerini güneş paneli, testerenin yerini hidrojen enerjisi alıyor. Ama niyet hâlâ hükmetmek, hâlâ sahip olmak, hâlâ doğayı dönüştürmek.
Küresel ısınmayı 1.5 dereceyle sınırlamaya çalışıyoruz. Ama neden 0 derece değil? Çünkü yalnızca sıcaklıkla değil, sistemin ruhuyla mücadele etmemiz gerektiğini biliyoruz. İklim krizinin görünmeyen yüzü, aslında bir niyet krizi.
2. ARAÇLARIN MASUMİYETİ – FOSİL GİTTİ, AMA ZİHNİYET AYNI KALDI
Bir zamanlar kömür yakmak gelişmenin sembolüydü. Şimdi onu suçlayıp "yeşil enerji"ye sarılıyoruz.
Ama soralım:
Gerçekten sadece fosil yakıtları suçlayabilir miyiz?
Bugün yenilenebilir enerji bir “kurtarıcı” gibi sunuluyor. Güneş, rüzgar, hidrojen... Ama bu kaynakları kim, ne için, nasıl kullanıyor?
-
Güneş panelleri için ormanlar kesiliyor, lityum madenleriyle ekosistemler yok ediliyor.
-
Rüzgar türbinleri kuş göç yollarını ve hassas doğal dengeyi bozuyor.
-
Hidrojen teknolojisi, daha hızlı tahribat için endüstriyel ve askeri kullanıma yöneliyor.
Yapay zeka da benzer bir çıkmazda. Eğlence, üretkenlik ya da pazarlama için kullanılan sistemler, devasa enerji tüketimiyle doğaya görünmez yük bindiriyor.
Yani araçlar değişti ama niyet aynı kaldı.
3. SIFIR KARBONLA DOĞAYI NASIL KATLEDİYORUZ?
🌿 Yeşil Maden mi, Ekosistem Katliamı mı?
-
Lityum ve kobalt gibi mineraller için doğa parçalanıyor.
-
Su kaynakları kurutuluyor, biyoçeşitlilik yok oluyor.
-
Yeşil enerji altyapısı adına ekolojik çöküş hızlanıyor.
🏭 Sıfır Emisyonlu Şehirler – Betonun Sessiz Zaferi
-
Akıllı şehirler, karbon nötr binalar... ama hâlâ beton ve cam yığını.
-
Gerçek yeşil değil, süslenmiş gri alanlar yaratılıyor.
-
Toprak, gölge, tohum yok sayılıyor.
⚡ Temiz Enerji mi, Hızlandırılmış Tüketim mi?
-
Elektrikli SUV'ler tüketimi azaltmıyor, luksü elektrikli hâle getiriyor.
-
Akıllı ev sistemleri “verimlilik” adı altında fazladan enerji harcıyor.
-
Üretim artıyor, doğa hâlâ kaybediyor.
Bu bir çelişki değil. Bu, niyet dönüşümü olmadan yapılan yeşil makyajın ta kendisi.
4. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN KAYIP HALKASI – NİYET
Gerçekten sürdürülebilir olmak istiyorsak, önce şu soruyu sormalıyız:
Sürdürülebilir insan kimdir?
Teknolojiye değil, insanın doğayla kurduğu ilişkiye bakmalıyız.
Niyetimiz temiz değilse, kullandığımız araç ne kadar “temiz” olursa olsun, doğaya zarar vermeye devam ederiz.
-
Güneş paneliyle doğayı koruduğunu sanırsın, ama ormanı kesip panel dikiyorsan bir şeyi kaçırıyorsun.
-
Elektrikli araç alırsın ama ihtiyaç dışı kullanıyorsan yine doğa dışı hareket ediyorsun.
Niyet değişmeden, hiçbir şey gerçekten değişmez.
5. NEDEN 0°C DEĞİL, 1.5°C? – GERÇEKLE İDEAL ARASINDA İNCE BİR ÇİZGİ
📉 0°C hedefi artık bilimsel olarak imkânsız.
Dünya zaten +1.2°C ısındı. Atmosferdeki gazlar on yıllarca etkili.
🏛️ 1.5°C ise hâlâ ulaşılabilir en etik sınır:
-
Daha az biyoçeşitlilik kaybı
-
Daha az afet, daha az yıkım
-
Daha çok zaman, daha az acı
Ama bu bile büyük bir zihinsel, sistemsel ve toplumsal dönüşüm gerektiriyor.
Ve bu dönüşüm sadece teknolojilerle değil, niyetle mümkün.
6. ÇÖZÜM NEREDE? – TEKNOLOJİNİN DEĞİL, NİYETİN DEĞİŞTİĞİ BİR GELECEK MÜMKÜN
🌱 10R Yaklaşımı:
Reddet, Azalt, Yeniden Kullan, Onar, Yeniden Üret, Geri Dönüştür, Yeniden Düşün, Sorumlu Ol, Yeniden Paylaş, Yavaşla.
Bu bir sürdürülebilirlik çemberi değil, yaşam felsefesidir.
👣 “Bir Tık Daha” Sistemi:
Tüketiciye, ürünün sadece fiyatını değil; doğaya etkisini, etik skorunu ve niyetini gösteren bir farkındalık teknolojisi.
👩🏫 Ekopedagoji ve Ekolojik Annelik:
Doğa temelli eğitim yaklaşımlarıyla, çocuklara doğayla bağ kurarak öğrenme modeli sunuyoruz.
Dohrnova Turrina, bu sistemleri geliştirerek yeni nesillerin doğayla birlikte var olmasını hedefliyor.
7. KAPANIŞ – HANGİ ARAÇLA DEĞİL, HANGİ NİYETLE?
Dünyayı hangi araçla değil, hangi niyetle kullandığın belirler.
Yıkımı baltayla da yapabilirsin, yapay zekayla da.
Güneş enerjisiyle doğayı “kurtarırken” bile onu yok edebilirsin — niyetin temiz değilse.
O hâlde artık soruyu değiştirme zamanı:
Sen doğaya neyle değil, neden dokunuyorsun?
✨ SON SÖZ
Bu yazıyı sadece okumakla kalma.
Kendine şu üç soruyu sor:
-
Niyetim gerçekten temiz mi, yoksa sadece “temiz görünüyor” mu?
-
Yaşam tarzım sürdürülebilir mi, yoksa sadece ertelenmiş bir tüketim mi?
-
Değişim için başkalarını mı bekliyorum, yoksa önce kendim mi dönüşüyorum?
Yorumlar
Yorum Gönder